Przedmiotem artykułu jest ideologia europejskiego uniwersalizmu, interpretowana przez autora jako ideologia demokracji i praw człowieka, legitymizująca ustrój społeczno-polityczny świata zachodniego, zgłaszająca roszczenia do uniwersalności. W części pierwszej analizowana jest wewnętrzna funkcja tej ideologii, polegająca na legitymizowaniu ustroju zachodniego w oczach „rdzennej” ludności świata zachodniego. Zdaniem autora, ideologia ta legitymizuje bezpośrednio zachodni ustrój polityczny, a jedynie pośrednio kapitalizm – jako system ekonomiczny współistniejący z demokratycznym państwem. W części drugiej analizowana jest funkcja zewnętrzna europejskiego uniwersalizmu – legitymizowanie zachodniego imperializmu. Autor rozróżnia ideologię w jej formie wewnętrznej (odpowiadającej temu, co tkwi świadomości/podświadomości ludzi, do których jest adresowana), polityczną doktrynę ideologii (odpowiadającą temu, co mówią polityczni przywódcy świata zachodniego) i jej naukowy dyskurs.
