Jacek Ziółkowski, Zarządzanie syndromem oblężenia w demokracji liberalnej, Studia Politologiczne vol. 41

Syndrom oblężonej twierdzy jest zjawiskiem powszechnie kojarzonym z grupami lub systemami o cechach zamkniętych. W wymiarze politycznym skorelowany jest z systemami niedemokratycznymi o cechach totalnych. Przedwczesne i nadmiernie optymistyczne jest jednak założenie, iż demokracje liberalne są wolne od mechanizmów socjotechniki stanu oblężenia. Jako modelowy przykład trzeba zaliczyć współczesny Izrael. Trzeba pamiętać, iż granice demokracje liberalnej są płynne, umowne. Mechanizmy syndromu oblężenia wykazują swą użyteczność na różnych poziomach życia społecznego. Skutki syndromu oblężenia dla demokracji są wielopoziomowe i istotne. Sam syndrom nie jest przypisany do systemów niedemokratycznych, choć w nich pełni ważne (lub wręcz nieodzowne) funkcje. Syndrom oblężenia jest wykorzystywany także w systemach demokratycznych. Te nie są wolne od kreacji wrogów, polaryzacji, socjotechniki lęku, tendencyjnej wiktymizacji. Sama demokracja, jako system, może być traktowana, jako wróg i zagrożenie. Strach, nienawiść, agresja, które napędzają syndrom oblężenia są dyspozycjami na trwałe wpisanymi w ludzką naturę biologiczną i społecznokulturową, można je zatem aktywizować bez względu na reżim, czy czasy historyczne. Współczesne demokracje europejskie konfrontują się z licznymi zagrożeniami: ekonomicznymi, cywilizacyjnymi, religijnymi, demograficznymi, militarnymi, migracyjnymi, terrorystycznymi itd. Potencjalnych „dźwigni” eskalacji i instytucjonalizacji strachu, wrogich uprzedzeń, w wymiarze politycznym, jest wiele. Pytanie nie brzmi tu: czy syndrom oblężenia jest wykorzystywany w demokracji liberalnej, lecz raczej o zakres, skutki, granice takiego wykorzystywania. Otwarte jest też pytanie o sposób zarządzania syndromem oblężenia we współczesnych demokracjach liberalnych. Tu główne pytania badawcze obejmują: cele socjotechniczne budowy syndromu oblężenia, skutki mechanizmów socjotechniki oblężenia, oraz zagrożenia, jakie dla demokracji liberalnej stanowi syndrom oblężenia.

Convert your PDF to digital flipbook ↗