Liberalizm, podobnie jak inne terminy z zakresu nauk społecznych, nastręcza badaczom wielu trudności. Nie ma zgodności ani co do używania tego terminu w liczbie pojedynczej (czyż nie powinniśmy mówić o liberalizmach?), ani co do idei łączącej takich liberałów jak John Locke, Adam Smith, John Stuart Mill czy John Dewey, współcześnie zaś kłopotliwe jest odnalezienie wspólnego mianownika między przykładowo Isaiahiem Berlinem a Johnem Rawlsem w kwestii natury wolności, granic tolerancji, podstaw prawomocności państwa opiekuńczego czy atutów demokracji. W świetle tego trudne byłoby zatem dokonanie archimedesowego odkrycia jeżeli chodzi o zjawisko liberalizmu. Zadanie stojące przed niniejszymi rozważaniami jest o wiele skromniejsze – chodzi o unaocznienie optymizmu płynącego z liberalizmu.
