Obywatelstwo unijne, będące istotnym narzędziem integracji tzw. migrantów wewnątrzunijnych, stanowi duże wyzwanie z perspektywy integracji imigrantów spoza UE. Nie brak jednak koncepcji traktujących obywatelstwo UE jako punkt wyjścia do wzmacniania integracji cudzoziemców pochodzących z państw trzecich. Do takich koncepcji należy m.in. promowany przez Komisję Europejską projekt tzw. civic cithizenship, pozwalający imigrantom nabywać prawa i obowiązki i sytuujący ich stopniowo na pozycji równej obywatelom UE, jak również – pojawiające się już na wczesnym etapie funkcjonowania instytucji unijnego obywatelstwa – propozycje całkowitego rozdzielenia obywatelstwa narodowego i obywatelstwa UE i uczynienie z tego drugiego „prawdziwie ponadnarodowego zjawiska”. Celem niniejszego artykułu jest analiza instytucji unijnego obywatelstwa jako instrumentu polityki integracyjnej wobec imigrantów w Unii Europejskiej oraz zaprezentowanie koncepcji integracyjnych oscylujących wokół europejskiego obywatelstwa. W badaniach podjęta zostaje próba zdiagnozowania stopnia „ekskluzywności” konstrukcji unijnego obywatelstwa oraz określenia potencjału unijnego obywatelstwa we włączaniu imigrantów w życie społeczno-polityczne organizacji, a tym samym wzmacnianiu efektywności procesów integracyjnych i urzeczywistnianiu unijnej przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.
