Malina Kaszuba, Carsko-sowiecka mitologia rosyjskich służb specjalnych, Studia Politologiczne vol. 43

Spektakularnym symbolem ostatnich dni Związku Radzieckiego było symboliczne „powieszenie” w czasie sierpniowego puczu 1991 r. pomnika założyciela WCzK (Wszechrosyjska Komisja Nadzwyczajna do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem). Opisując to symboliczne wydarzenie kilkanaście lat później, jeden z dziennikarzy porównał je ze zniszczeniem w czasie zamachu terrorystycznego nowojorskich wież Centrum Światowego Handlu (ang. World Trade Centre, WTC). Jego zdaniem od tego momentu zakończyła się pewna epoka w Rosji „Obrazy żelaznego Feliksa ze stalową pętlą na szyi będą teraz pokazywane na rosyjskich kanałach wiecznie – to jest nasz nowy symbol, tak jak dla Ameryki uderzający w wieżowiec samolot”. Istotnie, usunięcie pomnika oznaczało wymazanie pewnej pielęgnowanej przez lata tradycji, która była – według oficjalnej wykładni radzieckiego państwa – chlubą i znaczącym osiągnięciem państwa i narodu radzieckiego. Stan taki nie istniał długo. W marcu 2000 r. prezydentem Federacji Rosyjskiej został wybrany człowiek, który sam służył przez wiele lat w organach bezpieczeństwa ZSRR i z dumą wyrażał się o swojej zawodowej przeszłości. Potwierdził swoją przynależność zawodową, kiedy na jedenaście dni przed odejściem z urzędu Borysa Jelcyna, występując przed funkcjonariuszami FSB „meldował, że z powodzeniem wykonał powierzone mu zadanie i zakończył „operację specjalną przejęcia władzy”.
W połowie lat dziewięćdziesiątych organy bezpieczeństwa Rosji, a szczególnie wywiadu i kontrwywiadu zaczęły się stopniowo odradzać. Wraz z odradzaniem się tych służb rozpoczęto od nowa budowę ideologii i mitów. Ukazywały się publikacje naukowe i popularno-naukowe gloryfikujące osiągnięcia służb specjalnych, budujące wizerunek ich bohaterstwa, oddania ojczyźnie, który jest godnie kontynuowany we współczesnej Rosji.

Convert your PDF to digital flipbook ↗